With the onset of Winter, Saag is made in all Punjabi houses.Saag is more common in the Pakistani and Indian region of Punjab, especially sarson da saag, where it may be eaten with makki ki roti. This roti is made of corn flour and is yellow in colour, though it can also be eaten with other breads. Saag/saj however can be a catch-all term for various green-leaved dishes. Saag aloo (spinach potato) – and saag gosht (spinach and meat) in Pakistan – is a common dish in Punjabi cuisine (both Pakistani and Indian) as served in restaurants and take-aways in the Western world
ساگ پنجاب کی ایک بہت ہی مشہور ڈش ہے ساگ کا نام آتے ہی منہ میں پانی آنا شروع ہو جاتا ہے جیسے ہی سردیاں شروع ہوتی ہیں پنجاب کے گھر گھر سے ساگ پکنے کے خشبو آنا شروع ہو جاتی ہے
یہ شلجم کے سبز پتوں سے بنتا ہے سرسوں کے پتے بھی استعمال کیے جاتے ہیں اگر ساگ دیسی گھی میں بنایا جائے تو لذت سے بھرپور ہوتا ہے سرسوں کا ساگ دیسی گھی اور مکئی کی روٹی سے ہر پنجابی اچھی طرح واقف ہے ساگ ایک لذیذ ڈش ہونے کے ساتھ ایک صحت بخش ڈش بھی ہے اس لیے آج تک اسکی مقبولیت میں کمی نہیں ہوئی
شلجم اور سرسوں کے کھیت شہروں میں نہیں ہوتے اس لے شہری آبادی پوری طرح اس ڈش کے مذے نہیں لے سکتی ان کو ساگ یا تو بازار سے خریدنا پڑتا ہے یا پھر گاوں میں رہنے والے اپنے عزیزوں سے منگواتے ہیں
ساگ کو سب سے زیادہ وہ دوست یاد کرتے ہیں جو پنجاب سے دور یا بیرون ممالک کام کرتے ہیں کیونکہ وہ لوگ ساگ کا ذائقہ نہیں چکھ پاتے
In Punjab Pakistan Chapriyan, Cow dung is collected and made into flat round ‘chapri’ which are dried on walls and roofs and then sold as fuel and used extensively on cooking fires and for heating. It has many other uses, including fertiliser and as a flooring material when mixed with mud and water
The Punjabi calendar is based on the Bikrami calendar which started in 57 B.C. with King Vikramaditya. The calendar uses the solar aspect of the Bikrami calendar and has the first day of Vaisakh as the Punjabi new year which is celebrated as Vaisakhi.
The Punjabi months (solar)
No.
Name
Punjabi Gurmukhi
Punjabi Shahmukhi
Western months
1
Vaisakh
ਵੈਸਾਖ
ویساکھ
Mid April – Mid May
2
Jeth
ਜੇਠ
جیٹھ
Mid May – Mid June
3
Harh
ਹਾੜ
ہاڑھ
Mid June – Mid July
4
Sawan
ਸਾਵਣ
ساون
Mid July – Mid August
5
Bhadon
ਭਾਦੋਂ
بھادوں
Mid August – Mid September
6
Assu
ਅੱਸੂ
اسو
Mid September – Mid October
7
Katak
ਕੱਤਕ
کاتک
Mid October – Mid November
8
Maghar
ਮੱਘਰ
مگھر
Mid November – Mid December
9
Poh
ਪੋਹ
پوہ
Mid December – Mid January
10
Magh
ਮਾਘ
ماگھ
Mid January – Mid February
11
Phagun
ਫੱਗਣ
پھگن
Mid February – Mid March
12
Chet
ਚੇਤ
چیت
Mid March – Mid April
Punjabi lunar calendar:
The lunar aspect of the calendar begins with Chait. The first day of this month however is not the new lunar year as the lunar year begins on the day after the new moon in Chait. The months of the Punjabi lunar calendar start from the day after the full moon and end on the following full moon. Accordingly, the month of Chait is split between two years whereby the two weeks up to the new moon are counted in the preceding year and the two weeks from the day after the new moon fall into the next year. However, the Chait new year is not the official Punjabi new year but as the lunar year starts with Chait, Punjabi folk poetry, Barah Maha, begins the lunar year with this month. The lunar aspect of the Punjabi calendar determines many Punjabi festivals.
شمسی سال توں پہلے برصغیر وِچّ بِکرم تقویم ( بکرم سمّت) رائج سی، ایہہ فلکی سال (Sidereal Year) تے قمری مہینے دا سمّت ہے، قمری مہینے ہون پاروں بِکرم سمّت دے مہینیاں دا حساب اگے پچھے ہوندا رہندا ہے کیوں جے قمری سال دے ٣٥٤ دن ہن، جد کے ایس دے مہینے موسم دے حساب نال معٰنی رکھدےہَن (جُولینی تقویم یعنی تقویمِ قیصری، جیہڑا کہ جولیئس سیزر نے 46 سال قبل مسیح متعارف کرایا سی تے نظرثانی دے بعد گریگورین کیلنڈر کہلایا وِچ 365 دن 5 گھنٹے 48 منٹ تے 46 سیکنڈ ہَن۔)۔
بِکرمی تقویم ٥٧ قبل مسیح توں شروع ہوندا ہے۔ بِکرم سمّت نوں ہندو کلینڈر وی کہیا جاندا ہے تے ایہہ اج وی شمالی، مشرقی تے گجرات بھارت وِچّ اپنی پرانی شکل وِچّ رائج ہے۔ کِتے ایہہ قمری سال ہے تے چیت مہینے توں شروع ہوندا ہے تے شمسی سال بیساکھ مہینے توں تے کِتے کاتک توں۔ ایہہ بکرمی تقویم برصغیر وِچّ ورتیا جاندا سی، بعد وِچّ اسلامی تے گریگورین وی ورتے جان لگے۔
بِکرمی سمًت ١٩٦١ توں بعد اس دے مہینیاں دے حساب دے اگے پچھے ہون کارن چندرا شمشیر نے جوتشیاں دے مشورے نال تبدیلی کیتی، ہن بکرم سال وِچّ گریگورین تقویم وانگر ٣٦٥ دن ہن ( ایس مشکل نوں دیکھدے ہوئے ، گرونانک دی پیدائش 14 مارچ 1469 عیسوی توں پنجابی کیلنڈر وی شروع کیتا گیا ہے، تے ایس دے مہینے دے ناں گروگرنتھ صاحب وِچّوں لئے گئے ہن جیہڑے کے کافی حد تک بِکرم تقویم نال ملدے جُلدے ہَن۔ )۔
پاکستان دے دیہات وِچّ وی بِکرمی تقویم ورتیا جاندا ہے۔ بِکرمی تقویم چیت دے مہینے وِچّ نویں چَن نکلن تے شروع ہوندا ہے، تے سورج نکلن توں اگلے سورج نکلن تک اِک دن گِنیا جاندا ہے۔ دِن وِچّ اَٹھ پہر ( یعنی ٢٤ گھنٹے) ہوندے ہن۔ ہر پہر تِن گھنٹے دا ہوندا ہے۔
جے تُسی عیسوی (گریگورین) کلینڈر توں بِکرمی تقویم ( یا ایس توں اُلٹ) دی تاریخ جاننا چاہندے ہو تے تھلے دِتے طریقے نال معلوم کر سکدے ہو، ہو سکدا ہے کہ اِک ادھے دن (اگے یا پچھے) دا فرق ہووے، تسی تھلے دِتے طریقہ نال دیسی تاریخ وِچّوں نفی یا عیسوی تاریخ وِچّ جمع کر لؤ ( یاد رہووے دیسی سال چیت دے مہینے توں شروع ہوندا ہے۔)
Punjabi festivals:
Festival
Month
Solar or Lunar month
Date
Maghi/Makar Sankranti
Magh
Solar
1 Magh
Holika Dahan
Phagan
Lunar
Phagan full moon
Holi
Chait
Lunar
First day of Chait after Phagan full moon
Raksha Bandhan
Sawan
Lunar
Sawan full moon
Vaisakhi
Visakh
Solar
1 Visakh
Lohri
Poh
Solar
Last day of Poh
Teej/Teeyan
Sawan
Lunar
Sawan month/3rd day from and including new moon (dark night)